رییس کانون زبان ایران: محتوای آموزشی و روش تدریس در کانون زبان ایران سیری تکاملی را در طول چند دهه طی کرده است

در خبرنامه‌ی کانون (نشریه‌ی روابط عمومی و امور بین الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان) ویژه‌ی مرداد و شهریور ماه 1394، گفت و گویی با دکتر سید محمدرضا هاشمی، رییس کانون زبان ایران انجام شده است که در ادامه بخش هایی از آن را می خوانید:

گفت و گو از علی اکبر امینی

خلاصه سازی: هانیه امانی 

از بهمن‌ماه 1392 به ریاست کانون زبان ایران منصوب شده، اما پیش از آن نیز از مدیران این نهاد آموزشی بوده و حالا با گذشت یک‌سال و نیم از مدیریت این مجموعه، از فعالیت ها و برنامه های این مجموعه می گوید.

«سید محمدرضا‌هاشمی» دارای دکتری و کارشناسی ارشد آموزش زبان انگلیسی و کارشناسی در رشته‌ی مهندسی عمران است. او سال‌ها علاوه بر فعالیت های دانشگاهی و پژوهشی به عنوان معاون پژوهش و برنامه‌ریزی، مسئول امور بین‌الملل، کارشناس نظارت و ارزیابی، جذب مدرس، تهیه و تدوین مواد آموزشی، آزمون‌سازی و همچنین به عنوان مدرس در کانون زبان ایران فعالیت کرده است.

یک‌سال و نیم از فعالیت شما در مجموعه‌ی کانون زبان ایران گذشته است؛ در ابتدا خلاصه‌ای از فعالیت‌تان در این دوره بفرمایید تا برسیم به بررسی موردی بخش‌های این نهاد.

ابتدا کلیاتی را عرض کنم و بعد برویم سراغ جزییات. از ابتدای کار، برنامه‌ای یک‌ساله برای سال 93 در نظر داشتیم که بر اساس راهبردهای ابلاغی کانون پرورش فکری تدوین و اجرا شد. همچنین برای سال 94 هم برنامه‌ای یک‌ساله در نظر گرفتیم. همزمان با اجرایی شدن این برنامه‌های یک‌ساله در این مدت مطالعاتی برای تدوین چشم‌انداز و سند راهبردی کانون زبان انجام شد که به برنامه‌های بلندمدت و میان‌مدت منتهی خواهد شد. انشاالله اگر این سند تدوین شود نگاه ما به آینده دقیق‌تر و عمیق‌تر خواهد بود.

بر اساس تحلیل‌هایی که از وضعیت موجود آن زمان داشتیم برای سال 93 رویکرد کیفیت‌سنجی و کیفیت‌بخشی را قایل شدیم. بعد از این‌که مطالعه انجام شد و کار عملیاتی را شروع کردیم، رویکرد مشتری‌مداری و کیفیت‌بخشی را برای سال 94 تعریف کردیم. کیفیت را به عنوان یک رکن اصلی در فعالیت‌هایمان داشتیم و در ادامه‌ی راه نیز این رکن را حفظ می‌کنیم. هرچند هنوز با شرایط مطلوب کانون زبان خیلی فاصله داریم و کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد.

در خصوص برنامه‌ها باید عرض کنم فعالیت‌های ما در سال 93 به دو دسته‌ی فعالیت‌های کلان و راهبردی و فعالیت‌های تخصصی و ویژه در حوزه‌ی معاونت‌ها تقسیم می‌شود. در حوزه‌ی کلان ساختار جدید کانون زبان مورد بازبینی قرار گرفت. علاوه بر این، کمیته هایی را فعال کردیم برای این‌که کار‌ها نظام‌مند و با خرد جمعی انجام شود. مثلا کمیته‌ی توسعه و ارزشیابی، کمیته‌ی نیروی انسانی، کمیته‌ی امور کارشناسی، کمیته‌ی امور فرهنگی و کمیته‌ی نظارت بر امور مراکز آموزشی. شوراهایی هم در کنار این کمیته‌ها ایجاد کردیم که فعال‌ترین‌شان شورای معاو‌نان بود و به‌طور مستمر جلسه تشکیل داد. شورای تهیه و تدوین برنامه‌ی راهبردی کانون زبان هم در سال 94 شروع به‌کار کرد.

در بخش دیگری از برنامه‌های کلان چیزی داشتیم با عنوان بخش‌نامه‌ی جامع که مقررات کانون زبان آن‌جا جمع‌آوری شده بود و در اختیار مراکز آموزشی قرار می‌گرفت. این بخش‌نامه‌ تقریبا برای مدت سه سال کنار گذاشته شده بود و اتفاقاتی که در مراکز می‌افتاد بسیار سلیقه‌ای بود. این بخش‌نامه‌ی جامع را تحت عنوان "راهنمای جامع مقررات آموزشی، پژوهشی، اجرایی" به‌روز‌رسانی و ابلاغ کردیم. این اولین قدم برای جاری کردن مقررات و حرکت بر اساس آن‌ها بود.

بعد از این موارد، تلاش کردیم برنامه ریزی هایی را برای مشتریان داخلی یعنی نیروی انسانی داشته باشیم. در راستای ایجاد انسجام و تسهیل برخی از فرایندها، سامانه‌ی مدرسان و کارشناسان را به صورت آزمایشی راه‌اندازی کردیم. این سامانه سال گذشته به صورت آزمایشی مورد بهره‌برداری قرار گرفت و اکنون در حال جمع‌آوری نظرها و پیشنهادهای همکاران درباره‌ی این سامانه هستیم تا آن را نهایی کنیم. این سامانه قابلیت های متعددی دارد، از جمله کتابخانه دیجیتال، بخش اخبار و اطلاعیه های مربوط، قابلیت درخواست کلاس و ارائه‌ی برنامه و... این حرکت یک کار راهبردی بود تا مدرسان و کارشناسان را در یک شبکه‌ی نظامند با یکدیگر و با سازمان مرتبط نماییم.

همچنین با تشکیل مدیریت استانی سعی کردیم در درون استان هم شبکه‌هایی ایجاد کنیم تا مدرسان، کارشناسان و حتی کارمندان بتوانند نظرات خود را مستقیم و سریع تر مطرح کنند. بنابراین هسته‌های آموزشی پژوهشی در استان‌ها تشکیل شد و با تعدادی اعضای ثابت و مدعو تشکیل جلسه داد. البته این کارها در استان‌هایی که مدیر استان در آن‌جا معرفی شد انجام گرفت، ‌چراکه در بعضی از استان‌ها هنوز هم مدیریت کانون زبان استان معرفی نشده است.

قبل از ایجاد ساختار استانی در کانون زبان، یکی از دغدغه‌ها و انتقادها نظارت ناکافی بود؛ بر همین اساس سیستمی طراحی کردیم تا سطح نظارت را افزایش بدهیم. با ایجاد مدیریت استانی هم قدرت نظارتی مدیران استان و هم قدرت نظارتی مدیران اداره‌ی مرکزی را بالا بردیم. این ارتقا با حضور مدیر استان،‌ تشکیل هسته‌ها و شوراهای استانی که از طرف خود منطقه نظارت دارند و تشکیل کمیته‌ی نظارت و ارزیابی که از طرف ستاد نظارت می‌کنند، اتفاق افتاد.

محور دیگری که در فعالیت‌ها به عنوان یک مولفه راهبردی مدنظر قرار گرفت توسعه‌ی آموزشی‌های تخصصی در کانون زبان ایران است. ماموریت کانون زبان ایران آموزش زبان های خارجی است و در آیین نامه‌ی کانون زبان تربیت نیروی انسانی ماهر در زمینه‌ی زبان آموزی و ارائه‌ی خدمات به وزارتخانه ها، ارگان ها و موسسات دولتی از جمله اهداف فعالیت های این مجموعه تعریف شده است.

بنابراین ماموریت ما وسیع است، اما سال‌های سال است که شاید فقط قسمتی از آن را پی‌گیری می‌کنیم. در این‌جا بحثی که مطرح می شود این است که وارد حوزه‌های تخصصی شویم و آموزش های تخصصی دهیم. در نتیجه در سال 93 راهبرد آموزش زبان برای اهداف ویژه و تخصصی را طراحی و اولین دوره‌ی تخصصی انگلیسی اداری بازرگانی را برگزار کردیم. هم اکنون نیز در حال رایزنی با سازمان‌های مختلف هستیم و قصد داریم وارد دوره‌های جدید شده و به سمت توسعه و تنوع‌بخشی آموزش‌های تخصصی حرکت نماییم.

برنامه‌ی دیگر ما ارتقای سطح فعالیت‌ها با انعقاد و تبادل تفاهم‌نامه با سازمان‌ها بود؛ یعنی پیوند فعالیت‌های آموزشگاهی با بدنه‌ای تخصصی‌تر و حرفه ای تر و یا دانشگاهی. بر این اساس در سال 93 سه تفاهم‌نامه با دانشکده‌ی زبان و ادبیات خارجی دانشگاه تهران، سازمان سمت (که متولی تولید کتاب‌های دانشگاهی در حوزه‌ی علوم انسانی است) و انجمن زبان و ادبیات انگلیسی ایران داشتیم؛ این سه نهادهای مهم، تاثیرگذار و شناخته‌شده در حوزه‌ی آموزش‌های دانشگاهی و تخصصی و یا انتشارات دانشگاهی و تخصصی در ایران‌ هستند. این اقدام راهبردی برای گسترش دایره‌ی مخاطبان است، مثلا ما در کانون زبان ایران هم آموزش می‌دهیم و هم محصول تولید می‌کنیم، اما محصول را صرفا به مخاطبان خودمان محدود کرده بودیم که با این کار، گام جدیدی برای گسترش دایره‌ی مخاطبان برمی‌داریم. همچنین این همکاری ها باعث می‌شود در حوزه‌ی آموزش وارد حوزه‌های جدیدی شویم؛ مثلا دوره‌های تخصصی آموزش مدرس برگزار کنیم که فراگیر و ملی باشد. بر همین اساس در تابستان امسال مدرسه‌ای تابستانه با همکاری انجمن زبان و ادبیات انگلیسی برگزار کردیم، برای اولین بار بود که مخاطب خاص را به این شکل جذب می‌کردیم.

 در همین راستا، در سال 94 برای توسعه‌ی دوره‌های آموزش زبان فارسی یک تفاهم‌نامه با بنیاد سعدی منعقد کردیم.

در واقع همان دوره‌ی آموزش زبان فارسی که از سال 88 تعطیل شده بود، بازگشایی می‌شود؟

بله؛ دپارتمان آموزش زبان فارسی تعطیل شده بود و ما آن را مجددا با عنایت ویژه‌ی مدیرعامل محترم راه‌اندازی کرده‌ایم. در حال حاضر این بخش در حال طراحی یک دوره‌ی فراگیر آموزش زبان فارسی به عنوان زبان دوم یا خارجی است. این دوره هم می‌تواند مجازی باشد،‌ هم حضوری تدریس شود،‌ هم در قالب کتاب باشد و هم برخط (آن‌لاین). در این راستا تاکنون محتوای دو کتاب تهیه شده و مراحل نهایی‌سازی فرم و محتوا در دست انجام است.

به نظر من تفاهم‌نامه‌ای که با بنیاد سعدی نوشته شده است بسیار مهم است، چراکه زبان فارسی اهمیت ویژه‌ای دارد و ما باید به عنوان نهادی که در حوزه‌ی آموزش زبان فعالیت می‌کند توجه‌ای ویژه‌ای به آموزش آن داشته باشیم. جالب است که بدانید ما در کانون زبان جزو پیش‌گامان آموزش زبان فارسی بوده ایم. در سال‌های قبل کتاب‌های کمک‌آموزشی زیادی تولید ‌شد و حتی کلاس‌های محدودی در کانون زبان برگزار می‌شد که متوقف شد اما حالا با این تفاهم‌نامه می‌توانیم دوباره وارد این حوزه شویم. این‌ها فعالیت‌های کلانی بود که در  کانون زبان ایران انجام شده است، خصوصا در سال 93 و از ابتدای مدیریت بنده.

زیرمجموعه‌ها و معاونت‌های کانون زبان ایران در این حرکت کجا ایستاده‌اند؟ درواقع نقش معاونت‌ها و بخش‌های داخلی مجموعه در این تحولات چیست؟

در کنار این فعالیت‌ها، در حوزه‌ی کیفیت‌سنجی و کیفیت‌بخشی هم باید اقدامات عملیاتی انجام می شد که در معاونت های کانون زبان پی گیری می شود. در سال 93 فعالیت‌های خیلی خوبی انجام شده که به سرفصل‌های آن‌ها اشاره می‌نمایم: نوسازی آزمون‌ها، طراحی کدهای جدید آزمون، طراحی محتوای آموزشی، طراحی محتوای دوره‌ی تک پودمان آموزش مدرس و.... کار دیگر مستندسازی آزمون‌ها بود تا سند مشخصی برای طراحی آزمون داشته باشیم. پیش از این جداولی کلی‌ وجود داشت که آزمون‌ها بر اساس آن طراحی می‌شد، اما اکنون کارشناسان سندهای دقیقی را در سه گروه اسناد راهبردی آزمون‌ها و اهداف کلی، راهنمای تهیه‌ی آزمون و جداول مشخصات آزمون‌ها و همچنین راهنمای برگزاری آزمون و مراحل اجرای آن تهیه کرده‌اند.

بحث محتوای آموزشی جدید کانون زبان با رویکرد جدید آموزشی نیز در حوزه‌ی معاونت پژوهشی در دستور کار دارد که چون کاری درازمدت است هنوز ادامه دارد. این کتاب‌ها هم شیوه‌ی جدید آموزشی دارند و هم مبتنی بر سبک زندگی ایرانی و اسلامی طراحی شده‌اند. تلاش حوزه‌ی معاونت پژوهش در طراحی این محتوا براین اساس است که فرهنگ مسلط غرب در محصولات موجود در بازار را که عموما فرهنگ انگلیسی و آمریکایی است مورد پالایش قرار گیرد و مرکزیت فرهنگی محتوا، فرهنگ ایرانی و اسلامی باشد.

علاوه بر پروژه‌ی فوق، حوزه‌ی انتشارات در سال 93 سه عنوان کتاب کمک آموزشی برای سطح Intermediate، سه عنوان کتاب آموزشی برای سطح Basic، یک عنوان کتاب بررسی ترجمه‌های قرآن کریم به زبان انگلیسی (این هم جزو کارهایی است که ما را به حوزه‌ی دانشگاهی نزدیک می‌کند و برای مخاطب خاص است)، یک عنوان کتاب خودآزمایی گرامر پیش‌رفته‌ی زبان انگلیسی تولید کرده است؛ چاپ نشریات زبان‌آموزی نیز جزو فعالیت های معمول و مستمر این حوزه است.

در حوزه ها‌ی آموزشی، اداری و نیروی انسانی چه‌طور؟

در معاونت آموزشی و توسعه‌ی منابع انسانی هم کارهای خوبی در سال 93 انجام شده است. برگزاری آزمون‌های جذب، دوره‌های ضمن خدمت مدرسان و کارکنان و برگزاری دوره‌های جذب مدرس از این قبیل است. در سال 93 ده دوره‌ی آموزش ضمن خدمت برای مدرسان و 21 دوره نیز برای کارکنان برگزار شد؛ موارد دیگری هم هست که از حوصله‌ی این مصاحبه خارج است.

در حوزه‌ی اداری و مالی هم همکاران تلاش کردند علی‌رغم محدودیت‌ها کارهای خوبی انجام دهند. تقویت بخش فن‌آوری اطلاعات از اقداماتی بود که برای ستاد انجام دادیم، چون ثبت‌نام ما آن‌لاین است و ضعف این بخش می‌تواند مشکل‌ساز باشد. البته هنوز هم به وضعیت مطلوب نرسیده‌ایم چون بحث اقتصادی داریم و به این آسانی نمی‌شود فن‌آوری را تقویت کرد. سعی کردیم در بحث حقوق و دستمزد هم شرایط را مطلوب‌تر کنیم، با عنایت ویژه‌ی مدیرعامل محترم توانستیم شرایط نسبتا مطلوب‌تری را در حوزه‌ی حقوق و مزایای همکاران در مقایسه با سال‌های قبل فراهم کنیم.

برنامه‌ریزی‌ها برای سال 94 به چه صورت بود؟ خصوصا که نیمی از این سال هم گذشته.

برای سال 94 توانستیم برنامه‌ی دقیق‌تر و منسجم تری را طراحی کنیم به گونه‌ای که تمام بندهای این برنامه متناظر باشد با سیاست‌های چهارده‌گانه‌ای که از طرف مدیرعامل محترم برای کل مجموعه‌ی کانون پرورش فکری ابلاغ شده بود. بیان ریز برنامه ها زمان زیادی می‌برد،‌ برای همین به‌طور کلی به کارهای اساسی که در سال 94 به نتیجه رسیده است اشاره می‌کنم:

نوسازی آزمون‌های قدیم و طراحی 20 کد آزمون جدید یکی از فعالیت‌های قابل توجه شش‌ماهه‌ی اول سال 94 است. شعار ما در سال 94 مشتری‌مداری است، پس اگر آزمونی که به زبان‌آموز می‌دهیم تمیز و منظم باشد حداقل در این سطح مشتری‌مدار بوده‌ایم. تعداد بسیار زیادی کد جدید شده برای خیلی از مراکز فرستاده ایم، به‌ویژه برای استان فارس که چون آخری بود به یاد دارم.

همچنین اولین کتاب دوره‌ی آموزش زبان فارسی محصول سال 94 است. علاوه بر آن ارتقاء کارکردهای سامانه مدرسان و کارشناسان نیز جزء فعالیت های سال 94 است.

در راستای بحث مشتری‌مداری سامانه‌ی صدور مدارک راه‌اندازی شد. قبلا اگر مشتری می‌خواست مدرک یا گواهی تحصیلی از ما دریافت کند باید در مرکز فرمی پر می‌کرد،‌ مرکز آن را برای ما پست می‌کرد،‌ ما این‌جا بررسی‌اش می‌کردیم، ‌بخش مربوطه مدارک را تولید می‌کرد تا پس از امضا ارسال می شد. با راه‌اندازی این سامانه آن سیکل اولیه حذف شد و الان زبان‌آموز می‌تواند وارد سامانه شود، درخواست مدرک بدهد، درخواستش بررسی شود و بعد هم مدرک او به مرکز ارسال‌ گردد. کار دیگر که به صورت آزمایشی در تهران انجام شد راه‌اندازی سامانه‌ی آزمون‌های میان‌ترم بود. اگر در گروه بزرگ‌سال بیش از ده سال به عقب برگردیم، شکل کار این‌طور بود که ارزشیابی میان‌دوره داشتیم؛ ولی به واسطه‌ی تغییر محتوا، ارزش‌یابی میان‌دوره حذف شد. سال‌های سال است که زبان‌آموزان بزرگ‌سال ما تقاضا دارند وسط ترم هم یک آزمون بدهند تا آخر ترم یک‌باره با آزمون مواجه نشوند که با توجه به فشردگی سیلابس درسی این امر امکان پذیر نبود، بر همین اساس امکان برگزاری آزمون میان ترم خارج از ساعت مورد بررسی قرار گرفت. بنابراین سامانه‌ای راه‌اندازی شد برای تمام سطوح بزرگ‌سالان تا در این سامانه آزمون‌های میان‌ترم در دسترس زبان آموزان قرار گیرد. هر زبان‌آموز در میانه‌ی ترم می‌تواند این آزمون را آن‌لاین انجام بدهد و بلافاصله پاسخش را دریافت کند. این سامانه به صورت آزمایشی در تهران مورد بهره‌برداری قرار گرفت، ‌اشکالاتی داشت که برطرف شد و به زودی قابلیت اجرای فراگیر در سراسر کشور را خواهد داشت. بخش دیگر، برگزاری دوره‌های آموزش ضمن خدمت است که در سال 94 جدی تر دنبال می شود. نیروی انسانی مشتری داخلی ما است و وقتی می‌گوییم مشتری‌مداری یعنی باید به نیروی انسانی هم توجه کنیم.

بحث دیگری که امسال دنبال کردیم این بود که قسمت اعظم بودجه‌ای که به کانون زبان داده می‌شود در مراکز آموزشی هزینه شود. همان‌طور که عرض کردم متاسفانه هنوز هم با شرایط مطلوب فاصله داریم؛ اما بر اساس گزارش پشتیبانی دقیق سال 94 که برای فصل بهار و تابستان (تا تیرماه) تهیه شده، ریز اقلام تهیه شده برای مراکز کاملا مشخص است. حدود نیم میلیارد تومان را در همین چند ماه سال 94 صرف مراکز آموزشی‌مان کرده‌ایم. این کار در اندازه‌ی هر استان خیلی کم است، اما ما ناچاریم در سطح کشور این پشتیبانی را با در نظر گرفتن اولیت‌ها انجام دهیم. بحث پشتیبانی اجرایی مراکز آموزشی جزو اولویت‌های ما است. لیستی از نیازهای مراکز تهیه و اولویت‌بندی کرده‌ایم که بر آن اساس پشتیبانی صورت می گیرد. بودجه‌ای که برای کانون زبان در نظر می‌گیریم قسمت خیلی زیادش صرف هزینه‌های پرسنلی و حقوق‌های مدرسان و کارکنان می‌شود با این وجود بیش‌ترین قسمت چیزی که باقی می‌ماند را سهم مراکز آموزشی می‌دانیم.

 برای گسترش و تنوع‌بخشی به زبان‌هایی که در کانون زبان ‌آموزش داده می‌شود برنامه‌ای دارید؟ مثل همین آموزش زبان فارسی.

 البته آموزش زبان فارسی قبلا ارائه می شد که متوقف شد و ما دوباره احیایش کردیم. به طور کلی باید بگویم که برای تنوع‌بخشی ضروری است بستر آن فراهم باشد.

 الان دوره‌های آموزشی برای چه زبان‌هایی فعال است؟

زبان‌آموزان بخش انگلیسی بیش‌ترین جمعیت مخاطبان ما را دارند؛ در کنار آن فرانسه، آلمانی، عربی، اسپانیایی، و فارسی هم داریم. در هرحال حاضر می‌خواهیم در درجه‌ی اول به همین‌هایی که هستند توجه کنیم. الان جمعیت اصلی زبان‌آموزانمان در بخش انگلیسی است و غیرانگلیسی‌ها از نظر مخاطب مظلوم واقع ‌شده‌ و کوچک اند. باید از این‌ها هم پیشتیبانی کنیم. مطالعاتی هم در حال انجام است و زبان‌هایی برای دوره های جدید پیشنهاد شده است. اما وقتی می‌خواهیم زبان جدیدی در نظر بگیریم ملاحظات زیادی مطرح است؛ ملاحظه‌ی مخاطب، ملاحظه‌ وجود مدرس و ملاحظه‌های بین‌المللی. بالاخره باید ببینیم شرایط به چه گونه‌ است،‌ چراکه کانون زبان یک نهاد ملی و کشوری است. می‌توانم بگویم شخصا به تنوع‌بخشی اعتقاد دارم، اما در حوزه‌ی مطالعاتی به این نتیجه رسیده ایم که در درجه‌ی اول همین زبان‌ها نیاز به کمک دارند و باید دیده شوند.

 در زمینه‌ی شیوه‌های تدریس، جایگاه کانون زبان نسبت به آموزشگاه‌های خصوصی که در ایران‌ اند کجاست؟ شیوه‌های آموزشی کانون زبان نسبت به سطح بین‌المللی چه‌قدر به‌روز است و همگام با دنیا پیش می‌رود؟

این سوال خوبی است که در محافل و محیط‌های مختلف هم به آن پرداخته می‌شود،‌ چه داخل کانون زبان و چه خارج از آن و چه در دانشگاه‌ها. برای ارائه‌ی پاسخ دقیق به سوال شما باید پژوهش انجام شود. من تا به حال پژوهش مدون و مستندی در این حوزه ندیده‌ام اما می‌توانم به تجربیات خودم و مطالعات درون‌سازمانی کانون زبان رجوع کنم، ما حوزه‌ی فعالی داریم به نام پژوهش و برنامه‌ریزی که دائم در حال رصد شرایط‌ است.

در این‌جا می‌خواهم ابتدا به چند تصور نادرست که در مورد روش کانون زبان وجود دارد اشاره کنم و از این زاویه به سوال شما پاسخ دهم. این موارد مربوط به بخش آموزشی انگلیسی بزرگ‌سالان است. تصور نادرست اول این است که آموزش کانون زبان گرامرمحور است. دیگری این‌که کانون زبان به مهارت‌های گفتاری و شنیداری اهمیت نمی‌دهد. دیگر این‌که روش کانون زبان کاملا منطبق بر روش سنتی Audio-Lingual (ALM) است. یک تصور نادرست دیگر هم این است که مدرسان در کانون زبان کاملا مکانیکی تدریس می‌کنند.

در توضیح و با توجه به وضعیت آموزش زبان در کشور باید بگویم روش تدریس زبان در کانون زبان به هیچ‌وجه Audio Lingual نیست؛ بلکه روشی است که در دهه‌های گذشته دست‌خوش تغییراتی شده و البته رشد تدریجی داشته است. این روش در طول تاریخ کانون زبان به صورت تدریجی مورد بررسی کارشناسی و تغییر قرار گرفته است. قسمتی از این تغییرات نظر مدرسان بوده است و قسمتی نظر خود سازمان. به‌طور خاص اگر به همین‌ سه دهه‌ی گذشته که کار نظامندتر انجام شده نگاه کنیم می‌بینیم که تغییرات خیلی زیاد بوده است. می‌توانیم بگوییم که روش تدریس کانون زبان تا به این‌جا سیری تکاملی را طی کرده و الان شبیه به هیچ‌کدام از روش‌های تدریسی نیست که در دهه های گذشته در دنیا برایشان اسم گذاشته‌اند و استفاده می‌شود. این‌طور نیست که بگوییم کانون زبان این روش را خلق کرده، این روش در ابتدای امر، در سال های دور، وقتی وارد کشور شد مبتنی بر همان روش Audio Lingualبود اما در طی سالیان متمادی از دل تعامل بین مدرس، زبان‌آموز،‌ فرهنگ یادگیری و یاددهی در ایرانو نگاه‌های کارشناسی که در ستاد در حوزه‌ی پژوهش و برنامه‌ریزی و آموزش وجود داشته، دستخوش تغییرات اساسی شد. بنابراین روش تدریس رشدیافته ای است که هنوز هم برای این بافت جواب می‌دهد. البته من نقدهایی را به این روش تدریس دارم ولی الان فقط می‌خواهم بگویم چرا آن تصورات نادرست است. بله، ما در طیف سطوح که نگاه می‌کنیم از سطوح پایین به سمت بالا تغییراتی در ماهیت روش تدریس می‌بینیم؛ این را قبول دارم که در سطوح پایین‌تر تدریس تا حدی مکانیکی‌تر و مبتنی بر تکرار و تمرین است، این‌ها ویژگی‌هایی است که از همان روش Audio Lingual به جا مانده است. اما اگر به پژوهش‌های روز دنیا در همین چهار،پنج سال اخیر نگاه کنیم می‌بینیم هنوز برخی از روش های سنتی در صورتی که با نگاه مدرن به کار گرفته شوند کارآمد خواهند بود. در بعضی از سطوح پایین تکرار و تمرین یا تدریس گرامر به صورت مستقیم مورد تایید خیلی از پژوهش‌ها است. در یک دوره نگاه خیلی ارتباط‌محور شده بود و این تلقی وجود داشت که روش تدریس مدرن یعنی گرامر را باید دور ریخت! خب اصل و اساس زبان، ساختار و واژگان است؛ همه‌ی مهارت‌های گفتاری، شنیداری، نوشتاری و خواندن حول ساختار و واژگان شکل می گیرند. بنابراین وقتی ردپای روش سنتی را در مقاطع Basic تا Elementary می‌بینیم منافاتی با بخش قابل توجهی از پژوهش‌های اخیر ندارد. در کنار این‌ها، وقتی به ساختار فعالیت های کتاب های ما توجه کنید مشخص می شود که با ساختار فعالیت های کتاب های Audio Lingual تفاوت اساسی دارد؛ مثلا می توان به وجود مولفه های پیشین و پسین در انجام فعالیت ها اشاره نمود و یا این که در سطوح بالاتر ماهیت فعالیت ها معناگراست نه فرم محور. لذا با در نظر گرفتن محتوا در سطوح مختلف و همچنین روش تدریس می بینیم که این روش Audio Lingual نیست چون ارکان روش سنتی در آن دیده نمی شود.

در مورد تدریس مکانیکی هم باید عرض کنم ما روش تدریسی داریم که مدون و منسجم است و در تمام کشور اجرا می‌شود. پس همه‌ی مدرسان از یک اصول مشخص پیروی می‌کنند. درست است که مدرس در سطح روش، خلاقیت ندارد اما در سطح تکنیک می تواند بسیار خلاق عمل کند. شالوده‌ی روش ما ثابت است، چراکه باید انسجام داشته باشیم. همه‌ی مدرسان ما فارغ‌التحصیل رشته‌ی آموزش زبان در سطوح بالای دانشگاهی نیستند، ممکن است کسی فیزیک یا شیمی خوانده باشد، اما بسندگی زبانی مناسبی داشته و از آزمون ما موفق بیرون آمده و حالا مدرس ما است. براین اساس، میزان دانش و سطح تشخیص در خصوص هسته‌ی اصلی و ارکان روش آموزشی در مدرسان مختلف، متفاوت است و برای این که در این رابطه مشکلی به وجود نیاید مبنای کار مشخص شده است؛ اما در سطح تکنیک آزادی عمل داریم، در مقاطع نوجوانان و بزرگسالان گاها مشاهده می شود معلم های خلاق همان روش را پیاده می کنند اما کلاس شان از زمین تا آسمان با هم فرق دارد.

همچنین گرامرمحوری کانون زبان و کار نکردن روی مهارت‌های شنیداری و گفتاری هم یک تصور نادرست است. با یک نگاه سطحی به کتاب‌های سطوح پایه تا بالاتر مشاهده می شود که هر چهار مهارت در فعالیت ها لحاظ شده است. ما در کتاب‌های سطح پایین‌مان هم فعالیت‌های شنیداری و گفتاری داریم. این نوع فعالیت ها  در برخی از موارد در دل روش تدریس نهفته است. توجه به مهارت خواندن و درک مطلب هم در کلیه‌ی سطوح دیده می شود. فعالیت‌های نوشتاری در سطوح پایین، کم‌تر است که به سمت سطوح بالاتر بیش‌تر می‌شود اما همواره این فرض وجود دارد که شالوده‌ی کار ساختار و واژگان‌اند. مدرن‌ترین روش‌های آموزشی در دنیا گرامر را زیر سوال نمی‌برند و یا حذف نمی کنند. حتی برای روش‌های ارتباط‌محور یا CLT اعتقاد بسیاری از متخصصان براین است که یکی از باورهای نادرست در قدیم این بوده که در این روش نباید گرامر تدریس شود، اما در همین روش هم گرامر تدریس می‌شود و مهم است. در دهه های اخیر شاهد این هستیم که هنوز هم پژوهش های متعددی در خصوص ماهیت و نحوه‌ی تدریس گرامر در آموزش زبان انجام می شود. بنابراین می توان گفت که گرامر و واژگان مولفه های محوری هستند که چهار مهارت متناسب با یادگیری آن ها تقویت می شود و ارتقاء پیدا می کند.